Hướng dẫn cách làm bài NLVH & NLXH thi tốt nghiệp THPT
PHẦN 1: CÁCH LÀM CÂU NGHỊ LUẬN VĂN HỌC (ĐOẠN VĂN 200 CHỮ – 2 ĐIỂM)
I. ĐẶC ĐIỂM MỚI:
– Dạng viết đoạn văn khoảng 200 chữ.
– Ngữ liệu 100% là văn bản ngoài sách giáo khoa.
– Phân tích 1–2 chi tiết, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật.
– Không viết bài dài như chương trình cũ.
II. CẤU TRÚC ĐOẠN VĂN (~200 CHỮ):
- Câu dẫn vào đoạn (1–2 câu): giới thiệu hình ảnh/nghệ thuật/chi tiết cần nghị luận.2. Phân tích cụ thể (5–6 câu):
– Giải thích nghĩa/tác dụng của hình ảnh.
– Phân tích nội dung và nghệ thuật.
– Tác giả sử dụng biện pháp gì? Tác dụng?3. Đánh giá và mở rộng (2–3 câu):
– Khẳng định giá trị biểu tượng/nghệ thuật.
– Mở rộng liên hệ với các tác phẩm khác (nếu có).Lưu ý:
– Không kể lại nội dung.
– Không học thuộc máy móc.
III. MẪU ĐOẠN VĂN (~200 CHỮ):
Đề: Cảm nhận của anh/chị về hình ảnh “con đường nhỏ” trong đoạn thơ sau:
” Có những con đường nhỏ
Dẫn lối những giấc mơ xa
Vàng nắng chiều nghiêng nghiêng đổ
Gió lùa mát tận hồn ta”
Đoạn văn mẫu:
Đoạn thơ sử dụng hình ảnh “con đường nhỏ” như một biểu tượng của những hành trình nội tâm, những khát vọng âm thầm nhưng tha thiết. Đó không chỉ là con đường vật lý, mà còn là con đường dẫn đến giấc mơ, lý tưởng sống. Hình ảnh “vàng nắng”, “gió lùa mát” gợi nên không khí bình yên, trong trẻo của tuổi trẻ. Qua đó, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp nhẹ nhàng, tinh tế và đầy chất thơ trong tâm hồn tác giả. Hình ảnh “con đường nhỏ” nhắc ta nhớ đến những hành trình lặng lẽ mà mỗi người đều phải đi để trưởng thành. Đây là một biểu tượng nghệ thuật giàu ý nghĩa, góp phần thể hiện tư tưởng nhân văn về ước mơ và sự sống nội tâm.
PHẦN 2: CÁCH LÀM CÂU NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (BÀI VIẾT ~600 CHỮ – 4 ĐIỂM)
I. ĐẶC ĐIỂM MỚI:
– Viết bài khoảng 600 chữ.
– Đề bài là một vấn đề xã hội – đạo đức – tư tưởng – lối sống – hiện tượng.
– Kiểm tra khả năng trình bày quan điểm, tư duy logic, dẫn chứng thực tế.
II. CẤU TRÚC BÀI VIẾT (~600 CHỮ):
- Mở bài (3–5 dòng): giới thiệu vấn đề xã hội được nêu trong đề.2. Thân bài (~3 đoạn):
a. Giải thích khái niệm/vấn đề.
b. Phân tích – bàn luận:
– Vì sao vấn đề ấy quan trọng?
– Biểu hiện ra sao?
– Tác dụng của phẩm chất đó trong cuộc sống?
– Dẫn chứng thực tế, lịch sử, đời sống.
c. Phản đề – phê phán những sai lệch.3. Kết bài:
– Khẳng định lại vấn đề.
– Bài học nhận thức và hành động.
III. MẪU KẾT BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI:
Ví dụ với đề về lòng biết ơn:
Lòng biết ơn là một giá trị sống nhân bản mà mỗi người cần rèn luyện từ trong gia đình ra ngoài xã hội. Học sinh hôm nay cần biết trân trọng thầy cô, cha mẹ và những người giúp mình trưởng thành để mai này trở thành người có ích.
